MEMURİYETE ENGEL SUÇLAR VE CEZALAR

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. Maddesinde memuriyete engel suçlar düzenlenmiştir. Memuriyetten çıkarılma veya atılma durumunda ilgili maddede yer alan suçlardan herhangi birinin varlığının sonradan anlaşılması ya da memurluk esnasında bu suçlardan herhangi birinin işlenmesi halinde memuriyet görevine son verilir.

Taksirli Suç Nedeniyle Mahkumiyetin Memuriyete Etkisi

Taksirli suçlar, ceza miktarı ne olursa olsun memuriyete engel suçlardan değildir. Taksirli suç işlemesi sebebiyle mahkûm olan kişi memuriyete alınabilir. Ayrıca, memuriyet görevi esnasında taksirli suç işleyen kişinin memuriyet görevine son verilmez.

Kasten İşlenen Suçun Memuriyete Etkisi

Kasten işlenen bir suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olan kişi memuriyete kabul edilemez. 1 yıl veya daha fazla süreli hapis cezasına kamu görevi sırasında mahkûm olunması durumunda kişinin kamu görevi sona erer.

Kasten işlenen suç nedeniyle 1 yıldan daha az hapis cezasına mahkûm olmak, memur olmaya engel değildir; memurken 1 yıldan daha az hapis cezasına mahkûm olan kamu görevinden çıkarılmayacaktır.

Suçun Niteliğinin Memuriyete Etkisi

Kanunda belirtilen sınırlı sayıdaki suçlardan mahkûmiyet, niteliği itibariyle memuriyete engeldir. Bu suçlardan mahkûm olunan ceza miktarı önem arz etmez. Sınırlı sayıdaki suçlardan herhangi birisinin işlenmesi halinde hapis cezası, adli para cezasına çevrilmiş olsa dahi, suçun mahiyeti gereği kişi memuriyete alınmaz; kamu görevinde ise görevine son verilir.

Memuriyete engel suçlar yüz kızartıcı suçlar olarak da bilinmektedir ve bu suçlar kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bu suçlar şunlardır:

· Affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar

· Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar

· Zimmet suçu

· İrtikâp suçu

· Rüşvet suçu

· Hırsızlık suçu

· Dolandırıcılık suçu

· Sahtecilik suçu

· Güveni kötüye kullanma suçu

· Hileli iflas suçu

· İhaleye fesat karıştırma suçu

· Edimin ifasına fesat karıştırma suçu

· Suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçu

· Kaçakçılık suçu

Suçun İnfazı Sürecinde Devlet Memurluğuna Etkisi

Kanunen hapis cezası mahkumiyetinin infazı sürecinde kamu görevinin icrası yasaklanmıştır. Taksirli suçlardan mahkûm olanların veya yukarıda sayılan suçlar dışında kasıtlı olarak işlenen 1 yıldan az hapis cezalarına mahkûm olanların memuriyete devam edilebilmesi için infazın tamamlanması gerekmektedir. Hapis cezasının infazı tamamlanana kadar kamu görevinden uzaklaştırma kararı verilir. Cezanın infazının tamamlanmasıyla memuriyet görevine dönülebilir.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Memuriyete Etkisi

Hapis cezasının ertelenmesi, Türk Ceza Kanun’unda cezanın bir infaz biçimi olarak düzenlenmiştir. Hapis cezanın ertelenmesi halinde, hükümlü kişi cezaevine girmemektedir. Kişi, denetim süresini yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirdiğinde cezası infaz edilmiş sayılır.

Ertelenen hapis cezası, 1 yıl veya daha fazla süreli ise hükümlü devlet memurluğuna kabul edilemez, devlet memuru ise, kamu görevinden çıkarılır.

Ertelenen hapis cezası, 1 yılın altında ise ve kanunda sınırlı sayıdaki suçlardan kaynaklanmıyorsa, devlet memurluğu statüsüne son verilmez. Ancak hükmün infaz süresi boyunca, kişi geçici olarak devlet memurluğu görevinden uzaklaştırılır.

Memuriyete engel suç nedeniyle ertelenmiş hapis cezası var ise, ceza miktarına bakılmaksızın kişi memur olamaz. Memur ise kamu görevine son verilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının (HAGB) Memurluğa Etkisi

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), ceza yargılamasının sonunda sanık hakkında verilecek hüküm ve hukuki sonuçların denetim süresi sonuna kadar ertelenmesidir. Sanık, denetim süresi içerisinde kasıtlı olarak suç işlemez ise dava açılmamış sayılmaktadır.

Kural olarak, HAGB kararı memuriyete engel değildir. Ancak, HAGB’ye konu olan suçun kurum içerisinde disiplin hukuku açısından yeniden değerlendirilmesi mümkündür. Örnek vermek gerekirse, hırsızlık suçu nedeniyle HAGB kararı verilen kişi, kurum içerisinde disiplin soruşturmasına tabii tutularak disiplin hukuku çerçevesinde kamu görevine son verilebilir.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun da 48. maddede sayılan memuriyete engel suç ve cezalar haricinde, ayrıca “memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” fiili memuriyetten çıkarma cezasını doğurur. Ancak, bu madde kapsamında memuriyetten çıkarılma disiplin hukuku açısından gündeme gelecektir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının (HAGB) Polis Memurluğuna Etkisi

Polis Meslek Yüksekokulları Giriş Yönetmeliği’nde, polis memurluğuna kabulde, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının memuriyete etkisi ile ilgili özel hüküm mevcuttur. Yönetmelik uyarınca polis memurluğuna kabul için,

Türk Ceza Kanun’unun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile, adayın kendisinin ve evli ise eşinin;

1. Kasten işlenen bir suçtan dolayı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa dahi bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak,

2. Affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile

· Devletin güvenliğine karşı suçlar,

· Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,

· Zimmet,

· İrtikâp,

· Rüşvet,

· Hırsızlık,

· Dolandırıcılık,

· Sahtecilik,

· Güveni kötüye kullanma,

· Hileli iflas,

· İhaleye fesat karıştırma,

· Edimin ifasına fesat karıştırma,

· Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama,

· Kaçakçılık

· Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan dolayı mahkûm olmamak veya bu suçlardan dolayı devam etmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma bulunmamak veya kovuşturması uzlaşma ile neticelenmemiş olmak.

Polis memurluğuna kabul, 657 sayılı Devlet Memurları Kanun’unun 48. Maddesine göre daha sıkı şartlara bağlanmıştır. 657 sayılı kanuna göre HAGB devlet memurluğuna kabule engel olmazken, polis memurluğuna kabulde HAGB memuriyete engeldir. Ayrıca, yukarıda sayılı suçlardan dolayı sadece soruşturmanın açılmış olması polis memurluğuna engel olmaktadır.

657 sayılı Kanun’unun 48 maddesi gereği memuriyetten çıkarılanlar, memnu hakların iadesi kararı alsalar bile kamu görevine geri dönmeleri mümkün değildir.

Adli sicil kaydının silinmesi, devlet memurluğundan çıkarılan kişinin yeniden kamu görevine alınmasını sağlamaz.